Ongeveer een derde van ons leven brengen we slapend door. Dat is ontzettend veel en er is dan ook al veel onderzoek gedaan naar slapen en de fases die we slapend doormaken en de activiteit die er dan is in ons brein. Wat we evenveel doen maar veel minder over weten, is dromen. Waarom dromen we eigenlijk? En wat zeggen onze dromen over onszelf? Naar aanleiding van het nieuwe boek van dromendokter Bas Klinkhamer zochten we het uit.

Voor we aan de uitleg beginnen, is er een fabeltje dat moet ontkracht worden. Veel mensen beweren dat ze niet dromen, maar iedereen met gezonde hersenen droomt. Deze mensen kunnen hun dromen gewoon niet herinneren bij het wakker worden. Dit komt doordat het korte termijn geheugen niet of heel slecht werkt terwijl we dromen. Dat is de reden waarom we dromen soms niet herinneren of enkel kleine stukken. 

Wat is een droom?

Een droom ontstaat door een spontane activiteit van onze hersenen in onze slaap die ervoor zorgt dat we beelden zien, geluid horen, ideeën krijgen en gevoelens hebben. Er wordt eigenlijk een film in ons hoofd afgespeeld. Meestal zit een droom vol fantasierijke beelden die er tijdens de droom levensecht uitzien.

Dromen gebeurt in de REM fase van de slaap, wanneer er een aantal neurotransmitters in onze hersenen onderdrukt worden. Dat zorgt ervoor dat slechts een deel van onze hersenen actief is, het deel dat dromen vormt. De rest is inactief, daarom gebeurt er niets lichamelijk tijdens onze droom.

Waarom dromen we?

Deze vraag kan voorlopig enkel nog maar beantwoord worden met theoriën. Er zijn veel verschillende theoriën over waarom we dromen, maar er is nog geen enkele theorie die wetenschappelijk bevestigd kan worden. Een aantal van die theoriën zijn de volgende:

• Dromen helpen ons met het leren van nieuwe dingen door ons ’s nachts te laten herbeleven wat we eerder al meemaakten. Zo worden bepaalde zaken met elkaar verbonden en kunnen we de samenhang beter begrijpen.
• Dromen geven ons toegang tot ons onderbewuste. Ze tonen ons aanwijzingen voor verlangens en emoties die we onbewust hebben. Dit is een theorie van Freud.
• Dromen wakkeren onze creativiteit aan en geven ons nieuwe ideeën. Doordat dromen ons herinneringen op een geheel nieuwe wijze of volgorde aan ons tonen, kunnen we onverwachte oplossingen en ideeën zien.
• Dromen helpen ons bij het verwerken van emoties.

Hebben dromen een betekenis?

Voor de betekenis van onze dromen wordt een beetje uitgegaan van Freud zijn theorie over dromen: dromen zijn een weerspiegeling van ons onderbewuste. Vaak komen er dingen naar voren die de letterlijk betekenen wat ze zijn of waar een figuurlijke boodschap achter zit.

Een droom die veel voorkomt is achtervolgt worden. De achtervolger kan vanalles zijn, een monster, iemand die je kent of gewoon ‘iets’. De betekenis is vaak dat je je op een of andere manier bedreigt voelt. Dat kan letterlijk iemand zijn die je kent, bijvoorbeeld een collega die ook de promotie wil die jij op het oog hebt, of kan figuurlijk zijn, namelijk een emotie of een deel van jezelf waar je bang voor bent.

Soms hebben mensen een voorspellende droom. Dit kan voorkomen doordat er iets onbewust is opgepikt en het dan verwerkt wordt in een droom of kan puur toeval zijn. Voorspellende dromen kunnen onzin lijken, maar we dromen iedere nacht vijf tot zeven dromen, dat zijn ongeveer 2000 dromen per jaar. Het is dus helemaal niet zo ondenkbaar dat één van die dromen toevallig later ook echt werkelijkheid wordt.

Dingen die je niet weet over dromen

Dromen is en blijft dus een beetje een mysterie. Dit zijn nog enkele gekke feiten over dromen:

• Niet iedereen droomt in kleur, ongeveer 12% van de mensen droomt uitsluitend in zwart-wit.
• We kunnen enkel dromen over dingen die we kennen. Onze hersenen kunnen niets verzinnen, alles en iedereen waar we over dromen hebben we al ergens opgevangen of gezien, al dan niet bewust. Zo zijn de ‘vreemden’ in onze dromen mensen die we ooit al eens gezien hebben maar gewoon niet bewust onthouden.
• Ook blinde mensen kunnen dromen. Mensen die ooit wel konden zien voor ze blind werden, zien ook beelden zoals de rest van ons. Mensen die blind geboren zijn, zien geen beelden maar dromen in wat ze wel kennen: geur, tast en geluid.